In de glastuinbouwwereld is Jochem een kleine speler. Toch is hij groot genoeg om met zijn kas van 1 ha een professionele tuinder te zijn. Jochem: “Ik teel hoofdzakelijk voor De Streekboer, Bio-Noord en Better voor Letter. Soms heb ik een kraampje bij de weg of komen er mensen in de kas voor een losse aankoop.” Jochem kiest voor diversiteit in gewassen. Deels omdat zijn afnemers verschillende wensen hebben, maar ook omdat een monocultuur eenzijdig en daarmee risicovoller is. Heel bewust heeft hij gekozen voor biologisch telen. “Ik wil graag met mijn producten de diepte in, echt een gezond gewas verkopen. Het is eigenlijk heel simpel. Wat je er niet in stopt, komt er ook niet uit.” Jochem doelt daarbij op het voeden van de bodem. Hij wil de plant laten eten wat wij als mensen nodig hebben aan voedingsstoffen. “Gewassen moeten weer worden zoals ze vroeger al waren, namelijk vol van smaak en inhoud.”
Jochum de Boer van ‘Biologische Groente’
Jochum de Boer van 'Biologische Groente'
Het is september, een warme nazomerdag, als twee ideologische denkers – of juist doeners – in de kas praten over gezond en lekker voedsel. De vraag ‘wanneer is het goed?’ houdt hen bezig. Jochem de Boer met zijn biologische kassenteelt, en Johannes Bakker, die zich onder andere namens stichting CO2l Farming Advies inzet voor transitie naar regeneratieve landbouw.
Door Trynke Havinga
Smakelijk voedsel komt uit een gezonde bodem
Voor Jochem is de meerwaarde van biologisch telen zichtbaar in de smaakbeleving. Niet alleen bij hem, maar ook bij zijn klanten, die enthousiast zijn over de smaak van zijn tomaten. Hij wil met harde cijfers zichtbaar maken dat die smaak voortkomt uit goed bodembeheer en hoopt dat het project Friese Vitale Bodem dat zichtbaar maakt. Voor Johannes zijn deze feiten nodig bij zijn missie om regeneratief boeren op de kaart te zetten.
Polycultuur in de kas
Ze lopen door de kas die met name door de diversiteit aan gewassen lijkt op een overdekte moestuin. Verschillende teelten, waaronder paprika’s, tomaten en courgettes, kleuren de kas groen en rood. De prei, uitgebloeid, is net geoogst en een stoppelveld met lange stengels blijft achter. Jochem legt uit dat de preien met opzet doorgeschoten zijn. “De bloeiende bollen leveren zaad voor de preiteelt. Om de kwaliteit van het zaad te waarborgen, worden de bollen door een bijenfamilie van de zadenkoper bestoven. Na de bloei worden de bollen, met het zaad geoogst.”
Wat de plant eet voeden we onszelf mee
De natuurlijke werking van een plant weer HOT maken
Dat de groenten van Jochem een volle smaak hebben staat voor hem vast. “Met name oudere mensen geven dan aan dat mijn komkommer smaakt zoals ze dat vroeger gewend waren.” Die geluiden hoort hij ook van de pizzeria uit het dorp. Ze gebruiken de tomaten van Jochem als basis-ingrediënt. “Lokaal afzetten is eigenlijk veel leuker. Zo weten mensen waar hun voedsel vandaan komt en ontstaat er weer verbinding.”
“Die verbinding zorgt voor bewustwording en zo leren we goed voedsel weer waarderen”, aldus Johannes Bakker. Wat hem betreft begint dat bij maatschappelijke herwaardering van boeren die decennia lang voedsel produceerden, zoals de consument dat wenste. Hij geeft de schuld dan ook aan de voedselindustrie waar prijsconcurrentie de heersende macht is geworden. “Productie is gebaseerd op de hoogste opbrengst tegen de laagste energiekosten. Die werkwijze is bodem uitputtend. Met een regeneratieve denk- en werkwijze kunnen we weer opbouwen. Alles wat de natuur in de plant stopt zou weer HOT moeten worden.”
““De biologische teeltwijze zorgt voor een grote afhankelijkheid van mijn bodem. Als je eenmaal in die materie duikt, wil je daar steeds meer van weten en grip op krijgen.” ”
-
Op missie voor volhoudbare landbouw
Johannes zet zich op diverse manieren in voor zijn missie. Het project Friese Vitale Bodem, van de Fryske Milieu Federatie en stichting CO2LFarming, is daar een voorbeeld van. Tien bevlogen tuinders leren over en werken aan vitale bodems. Aangereikte bodemkennis en advies op maat helpt ze een vitaal gewas te telen op een solide bodem. Jochem is een van deze tien telers. “Het is een mooie kans om kennis op te doen en ervaringen uit te wisselen.” Dat uitwisselen belangrijk is voor Jochem wordt duidelijk als hij vertelt dat hij bijna geen collega’s heeft in zijn vak als biologisch teler in de glastuinbouw. “De biologische teeltwijze zorgt voor een grote afhankelijkheid van mijn bodem. Als je eenmaal in die materie duikt, wil je daar steeds meer van weten en grip op krijgen.” De tuinderij staat op vruchtbare zware zee-klei. Grond die langzaam opwarmt, maar ook lang na-warmt. “Er is zo ontzettend veel maatwerk nodig in deze thematiek. Mijn buurman, ook teler, heeft weer andere grond en eigen problemen met waterberging. Soms is het alsof ik op een eiland leef, zo lastig is het om aan juiste kennis te komen.”
Alle goede dingen komen langzaam
Transitie gaat om verandering. Alle goede dingen komen langzaam, maar komen zeker. Voor Johannes staat dat vast. “De kennis over duurzame landbouw is er al eeuwen. De toepassing moet van de boeren zelf komen, van onderop. Dit project is daar een voorbeeld van.” Jochem: “De plantsapmetingen zijn erg interessant. Diverse metingen tonen aan wat de voedingswaarde van gezond geteelde gewassen is. Daarmee maak je zichtbaar welke waarde gezond geteelde gewassen heeft.”
Beide mannen hebben baat bij die kennis. Voor Jochem is het bewijs voor zijn manier van telen en daarmee ook voor het maken van een eerlijke productprijs. En Johannes heeft de kennis nodig voor zijn missie. Ze wachten het af en ondertussen werken ze verder. Johannes stapt weer in de auto, op weg naar zijn volgende project om zijn regeneratieve missie uit te rollen. Jochem gaat planten. Winterpostelein, veldsla, raapstelen, rucola en spinazie gaan voor de winteroogst in de grond.
