Daan Trimpe van Kwekerij Trimpe

Tuinderij door het jaar het heen

Door Freya Zandstra

Op een prehistorische zandrug in Koudum wordt al generatieslang met groot succes groente geteeld. Daan Trimpe gebruikt eeuwenoude tuinderskennis om het hele jaar te kunnen oogsten.

De sneeuw ligt op de verlaten groentebedden, maar een enkele groene kool houdt nog dapper stand. Binnen in de kas staan 1700 koolplantjes klaar om uitgeplant te worden. Het bed waar ze de komende wintermaanden mogen doorbrengen, is nog in voorbereiding. De benodigde mineralen om dit stukje Koudumer goud verder te verbeteren, zijn uitgestrooid. Met een frees maakt tuinder Daan de toplaag nog lichtjes los, om zo onkruid te ontmoedigen en de mineralen in de grond te werken.

Kolen zaaien in begin oktober, om ze uit te planten in februari en zo vroeg te kunnen in oogsten in mei is een beproefde tuindersmethode die weeuwenteelt wordt genoemd. “Dit was vroeger de gangbare praktijk. Dat moest ook wel, anders was er niets te kauwen. Nu doet niemand het meer, op een enkele idioot na.” Daan Trimpe leerde de kunst van de weeuwenteelt van Sietse, de tuinder van wie hij zijn bedrijf overnam.

Weeuwen en vrijsters

Weeuwenteelt vraagt om speciale rassen, die meer blad maken om bestand te zijn tegen kou en weinig licht. Bloemkolen zijn bij uitstek geschikt voor weeuwenteelt, maar Daan teelt ook andere kolen – als spitskool en witte kool – volgens dit principe. Behalve volgens de weeuwenteelt teelt hij in de winter ook kasbloemkool. Die gaat nog voor Kerst de grond in, in het vers opgemaakte bedje dat dan net weer klaar ligt. Deze kasbloemkool wordt nog wat eerder gezaaid en is in de koude kas in maart te oogsten. Weeuw is afgeleid van weduwen, maar naar  de oorsprong van de benaming wordt gegist. Naast weeuwenteelt bestaat ook nog vrijsterteelt, waarbij na Nieuwjaar gezaaid wordt.

Door hoge gasprijzen wordt het voor de tuinbouw steeds aanlokkelijker koude kassen en volle grond zo optimaal te gebruiken. Oude tuinderstechnieken zoals teelt in koude bakken met glas en weeuwen- en vrijsterteelt komen daardoor opnieuw in de belangstelling. Daan had het geluk deze praktijken te kunnen leren van zijn voorganger die op deze manier al een tuindersleven lang werkte. “Ik volg Sietse, maar zaai net iets later. Dat komt omdat de winters nu zo zacht zijn, dat de plantjes anders te groot de winter in gaan. Dan zijn ze tegen het moment van uitplanten van mindere kwaliteit en slaan ze minder goed aan. Het scheelt maar één of twee dagen, maar dat maakt in het najaar een wereld van verschil. In het voorjaar merk je daar niks van, die paar dagen, maar voor winterteelten steekt het nauw.”

Ereplaats

“En het juiste ras bij de juiste teelt, dat komt er ook op aan. Ik gebruik Viviane voor de weeuwenteelt en Elintos voor de vrijsterteelt.” Door het jaar heen teelt Daan zo’n twintig soorten groenten, zowel in zijn kassen als op het veld. In de kas gaat het vooral om sla, tomaten en komkommer. In de volle grond teelt hij nog tuinbonen, andijvie, venkel, pompoen, groene kool, boerenkool en diverse andere kolen. Maar een ereplaats op de tuinderij is er voor het boontje waar Koudum zo beroemd om is. “Bij ons staan de Koudumer boontjes op nummer 1, de bloemkool op 2 en de rest komt daar achter aan. Wat ik nog wel meer mee wil doen, zijn bewaargroenten voor de winter: bieten, penen, sluitkolen. Maar daar hebben we nu de goede opslagmogelijkheden niet voor.”

Het bijzonder groeizame Gaasterlander zand en ligging in een kom vorm op het zuiden gericht, maken de Koudumer gronden van oudsher een belangrijk tuinbouwgebied in Zuidwest Friesland. In de jaren twintig werd met rijkssubsidie een proeftuin aangelegd om de groenteproductie in Friesland te stimuleren. Tot dan toe werd gedacht dat bloemkool in Friesland niet kon gedijen, maar in Koudum werd ontdekt dat het tegendeel waar bleek. Nu zijn de Koudumer boontjes en bloemkool beide een erkend streekproduct.

Zonder marketing

Nagenoeg alle productie van de kwekerij wordt lokaal afgezet. “Ik maak geen reclame, ik heb geen echte winkel, maar wel altijd uitstekende kwaliteit – dat is gewoon zo. We leveren veel aan restaurants: aan Omke Jan in Woudsend, aan De Hinde en aan de pizzeria in Hindeloopen. Die is echt heel goed en gebruikt veel tomaten, wat voor onze afzet fijn is. Vroeger leverde mijn voorganger aan de veiling, maar nu organiseert de afzet zichzelf hier in de buurt. We verkopen het meeste aan de deur op de tuin en ook nog aardig wat gaat naar De Streekboer. En dat allemaal zonder enige marketing.”

“Lokaal en duurzaam geteelde groenten is onderhand een soort luxeproduct geworden, maar dat slaat natuurlijk nergens op. Onze klanten zijn vooral bewuste consumenten, jonge ouders die hun kinderen over groente willen leren en mensen die het belangrijk vinden dat hun eten onbespoten geteeld wordt’, schetst Daan. Maar de klanten die hier vroeger kwamen en die twintig kilo boontjes voor in de vriezer haalden en die alles lokaal haalden, die zijn er niet meer.”

Zonder enig tuindersbloed in zijn aderen, doorliep hij succesvol de biologische tuinbouwschool Warmonderhof in Dronten. “Je bent er altijd mee bezig: je rijdt door de polder en je ziet de aardappelboeren ruggen frezen of je kijkt even hoe de spruitkolen erbij staan in de volkstuinen. Het is ook gewoon geinig om te doen. ”