Duurzame doeners: Bauke Zuidema over stappen zetten met een lage voetafdruk
Duurzame doeners: Bauke Zuidema over stappen zetten met een lage voetafdruk
Bauke Zuidema.
Duurzamer leven! Steeds meer Friezen zijn hiermee bezig. In deze serie geeft de FMF het woord aan inwoners uit Fryslân die bewust werken aan een lagere impact van hun leefstijl op de aarde. Lees over inspirerende voorbeelden en opinies en koers mee naar een circulaire economie. Deze keer een interview met Bauke Zuidema, die dankzij een scherpe neus voor duurzaamheid de voetafdruk van het Wetterskip-kantoor al een heel eind naar beneden heeft gebracht.
Tekst en foto: Jinke Hesterman
‘’Ik ben niet roomser dan de paus’’
Duurzaamheid op kantoor gaat tegenwoordig wel iets verder dan het uitbannen van plastic koffiebekertjes. Helemaal als Bauke Zuidema (47) aan het roer staat van het facilitair beheer. Dan is elk onderdeel van de organisatie aan de beurt, dan wordt het hele gebouw door duurzame ogen bekeken, en zijn het vooral de details die ertoe doen. Bauke Zuidema heeft niet alleen een goed ontwikkelde blik, waarmee hij gebouw en werkprocessen analyseert, hij beschikt ook over een scherpe neus voor verandering in de gewenste richting.
Het resultaat mag er wezen: het 650 medewerkers tellende Wetterskip Fryslân is aan het Frieslandplein in Leeuwarden gehuisvest in een zeer energiezuinig gebouw en omgeven door een natuurvijver met rietfilter en eendenkorven. In de hal prijkt het bordje van Fairtrade, het Friese Wetterskip was het eerste van alle waterschappen in Nederland dat zich met deze titel mocht tooien. Een initiatief van Bauke.
Invloed
Zowel binnen als buiten is de invloed van Bauke Zuidema zichtbaar. ‘’Alles wat duurzaam kan, is of wordt duurzaam’’, zegt hij, terwijl hij wijst op de vloer (tapijt met een cradle-to-cradle certificaat) en op de spotjes in het plafond. In het hele gebouw bevinden zich 1000 zuinige led-armaturen die werken op bewegingssensoren. Meubels in het personeelsrestaurant zijn recyclebaar. De koffiezetapparaten gaan in het weekend op de slaapstand. Het personeel maakt zoveel mogelijk gebruik van een digitale agenda. Veel abonnementen op media zijn veranderd van papier in digitaal. Het aantal printers in het gebouw is sterk afgenomen. Buiten staan elektrische leaseauto’s. Het wagenpark van het Wetterskip telt inmiddels vijftig van deze milieuvriendelijke EV’s. Op het dak liggen 383 zonnepanelen en op de carports nog eens 632. Twintig zonnecollectoren verwarmen het water. En 35 bodemwarmtewisselaar op 250 meter diepte zorgen voor een behaaglijk binnenklimaat, zowel in de zomer als in de winter. Het gasverbruik is inmiddels gereduceerd tot zo’n 1500 m5 per jaar, ietsje meer dan een gemiddeld Nederlands huishouden.
Mes snijdt aan twee kanten
Het mes snijdt in veel gevallen aan twee kanten. Investeringen wegen vaak op tegen de opbrengsten. Zo wordt ook het papier binnenkort gerecycled tot koffiebekers. ‘’Dan bespaar je op de kosten van afvoer en tegelijkertijd levert het als grondstof weer wat op,’’ schetst Bauke Zuidema met een grote glimlach op zijn gezicht de inventiviteit achter veel van de duurzaamheidsinitiatieven bij Wetterskip Fryslân. ‘’Soms kun je voor hetzelfde geld meer doen, soms moet je onderhandelen’’, is zijn ervaring. Hij noemt de schoonmaak als voorbeeld. ‘’Het schoonmaakbedrijf werkt bij ons met biologische producten. Dat hebben we voor elkaar gekregen door binnen het contract te kijken of er ruimte in zat om de duurzaamheidsdoelstelling te realiseren.’’
Maatschappelijke rol
Het is een proces, iets wat groeit, zegt de teamleider facilitair beheer. ‘’Het hoort ook bij onze maatschappelijke rol. We hebben een energiecoördinator en die houdt een dashboard bij. We rapporteren geregeld aan de directie wat we doen, de succesjes.’’ Daartoe worden ook initiatieven op het sociale vlak gerekend, zoals het in dienst nemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze worden ingezet als gastheer of gastvrouw, of als barista, specialist in het bereiden en serveren van koffie. Ander speerpunt is het tegengaan van voedselverspilling bij de catering door wat overblijft aan het eind van de dag voor een zacht prijsje aan te bieden. Of het afnemen van producten van lokale ondernemers, zoals snijbiet voor de salades en kleine, zelfgemaakte kaasjes.
Business-case
Een nieuw initiatief begint met idee-vorming, een gedachteproces dat uiteindelijk op papier moet komen, legt Bauke Zuidema uit. ‘’Er is vaak meer mogelijk dan je denkt. Maar je moet wel ondernemend zijn, en doortastend.’’ Niet alles gaat van een leien dakje. Neem de bedrijfskleding. ‘’Die wordt gemaakt zonder dat daar kinderhandjes aan te pas komen. Medewerkers kunnen zelf kleding bestellen via een webshop, maar er komt niet voor elk pakketje een auto hier naartoe. Er zijn maximaal twee aflevermomenten per week afgesproken. Ik probeer nu de verpakking in plastic terug te brengen. Het is nog een heel proces om daar wat winst te behalen.’’
Gehaktballen
Het lijkt er misschien op dat Bauke Zuidema de hele dag bezig is met duurzaamheid. ‘’Hooguit 5% van mijn tijd’’, geeft hij aan. Het kan natuurlijk wel een obsessie worden, realiseert hij zich. Maar dan zou hij heel snel de steun van het Wetterskip-personeel verliezen. Want ook al werken er bij het Wetterskip over het algemeen milieubewuste mensen, die een vleesloze week kunnen waarderen, Bauke zal niet gauw op de troepen voor uit lopen. ‘’Ik ben niet roomser dan de paus’’, zegt hij. ‘’Ik moet ook niet op de verkeerde stoel gaan zitten’’. Zo zal hij nooit voorschrijven wat er tijdens de lunch in het personeelsrestaurant op het bord komt. Dat wordt bepaald aan de hand van een jaarlijks in te vullen enquête. Wel heeft hij in het contract met de catering vast laten leggen dat de producten gezond, vers, biologisch en lokaal zijn. Zonder vet en zoet geheel uit te bannen. De kroketten en frikandellen hebben in het buffet weliswaar hun voorkeurspositie moeten inleveren ten gunste van salades, maar op woensdag zijn er nog gewoon gehaktballen verkrijgbaar. ‘’Allemaal een kwestie van goed delegeren’’.