Participatiecoalitie 23 mei: Verbinden van dorpsinitiatieven in de regio voor een aardgasvrije toekomst van Friesland.

28 mei 2024

Op weg naar een aardgasvrij Friesland – De Participatiecoalitie
Namens de Friese Milieu Federatie legden Doutsje Aukes en Klaas Bijlsma uit wat de Participatiecoalitie (PC Aardgasvrij) precies inhoudt en wat deze coalitie voor dorpsinitiatieven kan betekenen. De coalitie is een samenwerking van meerdere organisaties, waaronder FMF.

Het doel van de Participatiecoalitie is om meer woningen te isoleren; door bewonersinitiatieven te activeren en te begeleiden. Dat doet de coalitie door kennis te delen, maatregelen mogelijk te maken, en pilotprojecten te starten voor warmtetransitie. Er zijn in 2023 landelijk al 250 initiatieven gestart die door 80 gemeenten worden begeleid, daarbij zijn er 3000 grote maatregelen uitgevoerd. In 2024 zijn er tot nu toe 145 nieuwe initiatieven bijgekomen. Ook is de ondersteuning van bestaande initiatieven verlengd. FMF begeleidt op dit moment 9 initiatieven met een PC Aardgasvrij project.

Onderaan beginnen om huishoudens te bereiken – Friese Milieu Federatie
In Friesland pakt FMF de verduurzaming anders aan dan in de rest van Nederland. Elders ligt de focus vaak alleen op de grote isolerende maatregelen. Bij FMF geloven we juist dat een brede aanpak nodig is, door te beginnen met de kleine maatregelen. Dat zijn kleine besparende maatregelen die door de bewoners zelf, of door een fixteam van vrijwilligers kunnen worden uitgevoerd. Op die manier kan een energiecoach eerst laagdrempelig in gesprek komen met bewoners, en daarna kan een adviseur de grote isolerende maatregelen bespreken. In Friesland werkt deze aanpak tot nu toe zeer goed.

De grote besparende maatregelen betreffen bijvoorbeeld spouwmuurisolatie, het aanbrengen van dubbelzijdig glas, het leggen van zonnepanelen, of het plaatsen van een warmtepomp. Op de lange termijn is het doel om volledig aardgasvrij te worden in Friesland, maar dat begint met dit soort besparende maatregelen. Want ieder beetje helpt!

De Friese Milieu Federatie levert daarbij onder andere de projectbegeleiding voor lokale initiatieven. Klaas Bijlsma is één van deze projectbegeleiders die vrijwilligers begeleidt en initiatieven adviseert over de subsidiemogelijkheden, maar ook communicatietools levert. Ook kan hij helpen bij het opzetten van samenwerkingen met gemeenten, woningcorporaties en welzijnsorganisaties.

Verduurzaming ook beschikbaar maken voor minima – Energiebank Fryslân
Aan het woord namens de Energiebank was Arie Heida om meer te vertellen over de Energiebank. Energiebank Fryslân heeft de missie om verduurzaming van huizen óók mogelijk te maken voor de huishoudens met een lager inkomen. De Energiebank helpt huishoudens die maximaal 150% van het sociaal minimum verdienen, en die in een woning leven met een lage energetische kwaliteit. Er zijn in Friesland minstens 25.000 huishoudens die hiervoor rechtstreeks in aanmerking komen.

Ook de Energiebank volgt een Bottom-Up werkwijze, en werkt graag samen met lokale partijen om deze doelgroep te vinden en laagdrempelig te kunnen helpen. Zo maken ze fixacties mogelijk, leveren ze energiebesparende producten, en helpen ze gratis bij het verduurzamen van woningen. Door klein te beginnen, is het makkelijker om daarna te spreken over de grotere maatregelen.

Uniek is dat Energiebank Fryslân rechtstreekse afspraken heeft gemaakt met Nederlandse banken om de route voor het aanvragen van financiële ondersteuning te vereenvoudigen. Zo kunnen beschikbare subsidies ook deze doelgroep bereiken. Om de ondersteuning eenvoudiger én persoonlijk te maken, werken ze met een handige online tool (het Woningdossier). Met dit dossier kunnen de behoeften voor verduurzaming van een woning overzichtelijk in kaart worden gebracht. De tool houdt rekening met individuele woondoelen zoals comfort, verlagen van de energierekening en/of het opwekken van energie. Daar rolt dan een (financieel) plan uit met advies voor kleine- en grotere aanpassingen.

Het besef dat hulp van begin tot eind ook voor deze groep buurtbewoners beschikbaar is, was een interessant gegeven voor de aanwezige dorpsinitiatieven.

Isoleren met garantie voor de toekomst – Het Noordelijk Uitvoeringsloket
Namens Het Noordelijk Uitvoeringsloket was Piet-Jan Dijkstra aanwezig, om te spreken over de laatste fase van het isolatietraject: het verduurzamen van een woning in de praktijk.

Het Noordelijk Uitvoeringsloket is een stichting die alleen samenwerkt met erkende isolatiebedrijven. Het doel is om bewoners kwaliteit te kunnen leveren, met de garantie dat de verduurzaming van een woning ook op de lange termijn goed is uitgevoerd. Hun motto is: ‘We doen het goed, of we doen het niet!’ Op die manier heeft verduurzaming ook op lange termijn effect.

Het Uitvoeringsloket koppelt regionale bedrijven aan lokale initiatieven, en daarbij letten ze ook op de capaciteit van bedrijven en initiatieven, zodat bewoners hun woningaanpassingen binnen een redelijk tijdsbestek kunnen verwachten. Het belang van de bewoners staat daarbij centraal. De route wordt zo simpel mogelijk gehouden. En de adviseurs werken onafhankelijk.

Ervaringen delen en handen uit de mouwen – Werkgroep Energie Ingwierrum
Onder de aanwezige dorpsinitiatieven waren zowel bestaande als nieuwe dorpsinitiatieven. Namens Werkgroep Energie Ingwierrum, kregen de initiatieven een levendige presentatie van Rien, om inspiratie op te doen voor hun eigen dorp.

Werkgroep Energie Ingwierrum is gestart in maart 2023. Ze zijn begonnen door eerst een heldere visie op te stellen. Hun doel is om vóór 2035 energieneutraal te zijn. Ze nemen daarbij het heft in eigen handen (waar mogelijk), letten ook op afvalbeheer, en willen toewerken naar een circulaire economie. Het voordeel van het opstellen van zo’n visie is dat ze nu een duidelijke richting hebben, en ze van daaruit gerichte stappen kunnen zetten. Met hun heldere communicatie en enthousiasme hebben ze vele dorpsbewoners al kunnen betrekken bij de uitvoering van hun plan.

Ingwierrum is een dorp met 240 woningen, waarvan ze al 78 woningen ‘gefikst’ hebben met kleine maatregelen. Daarbij zijn ook 26 offertes gemaakt voor een ketenaanpak. Ook hebben ze Jekko milieuboxen uitgedeeld, en een verzamelpunt voor het legen van Jekko’s gemaakt. Daarnaast werken ze samen met omliggende dorpen. Tot slot houden ze hun dorp nauw op de hoogte over de voortgang via hun dorpskrant en met energie-infoavonden. Rien deelde tevens zijn persoonlijke ervaringen over wat wel en niet zo goed werkt. En kon daarmee de aanwezige initiatieven veel inspiratie bieden voor hoe ze zelf een visie voor hun dorp op kunnen stellen.

Mooie vooruitzichten
De avond werd afgesloten met een gezamenlijke borrel waar de aanwezige dorpsinitiatieven en sprekers met elkaar in gesprek konden gaan, om tips en ervaringen uit te wisselen.

We bedanken alle deelnemers van harte en kijken uit naar de eerste samenwerkingen tussen de dorpsinitiatieven, en gaan graag met ze in gesprek zodat we samen toe kunnen werken naar een duurzame toekomst.

Voor meer informatie, neem contact op met FMF.